Rudolph Valentino

Gdy Samuel Goldwyn zauważył Valentino w tłumie był pod ogromnym wrażeniem posępnego spojrzenia i pełnych wdzięku gestów młodego Włocha. By przyciągnąć uwagę, Valentino ubierał się barwnie, wzorzyście, lśniąco, przechadzając się w zielonych pończochach, bogatych w zdobienia kamizelkach i jaskrawych krawatach, finezyjnych baskijskich beretach i flanelowych spodniach.

W latach dwudziestych wykreowany na „wielkiego kochanka” Rudolph Valentino (1895-1926) dostarcza widzom nowego, kontrowersyjnego, bo kontrastującego z dotychczasowym wizerunkiem hollywoodzkiego bohatera filmowego, wzorca męskości. Czytając rożne publikacje na jego temat, często można spotkać się z doszukiwaniem się w kreacji jego postaci zakorzenionego w literaturze archetypu namiętnego i dominującego latynoskiego kochanka. Dla mianowanego na pierwszego międzynarodowego "Latino lover" Valentino w kształtowaniu się jego filmowego wizerunku przełomowy wydaje się rok 1921, w którym zagrał między innymi w "Czterech jeźdźcach apokalipsy" Rexa Ingrama, "Damie kameliowej" Raya C. Smallwooda i "Szejku" w reżyserii George'a Melforda, kreując nowy rodzaj ekranowego kochanka, „egzotycznego” bohatera, mężczyzny oferującego kobietom zakazany romans, totalną ucieczkę od monotonii życia. Porwanie przez Valentino, zaprezentowane najpierw w Szejku w 1921 roku, stało się idealną, wyzwalającą fantazją dla kobiecej publiczności.

Camille, 1921

Krew na piasku, 1922

Czterech jeźdźców Apokalipsy, 1921

Cobra, 1925

Obsesja na punkcie Valentino była postrzegana jako odrzucenie kulturowo aprobowanego, ale nudnego wzorca męskości WASP (White Anglo-Saxon Protestant: biały Amerykanin wyznania protestanckiego o pochodzeniu anglosaskim, pochodzący z wyższej warstwy społecznej). U męskiej części widzów nie znalazł początkowo zrozumienia. Przybył jako obcy, pierwszy wielki kochanek-imigrant. Każdy amerykański mężczyzna chciał, żeby jego żona podkochiwała się w Clarku Gable, ponieważ Gable był taki, jakim oni chcieli być.

Ze srogą krytyką spotkał się Valentino szczególne ze strony męskiej części redaktorów gazet i magazynów. Kiedy w męskiej łazience pojawiły się różowe gąbki do pudru, "Chicago Tribune"

„obwiniło” za to Valentino, nadając mu etykietkę Pink Powder Puff. Przezwisko to bardzo silnie ubodło Valentino, który by dowieść swojej męskości, wyzwał odpowiedzialnego za zaistniałą sytuację dziennikarza do walki bokserskiej. Nierzadkie są również teorie mówiące o skrywanym homoseksualizmie aktora.

Jednak krytyka nowego stylu, który wprowadził Valentino była tylko epizodem, w porównaniu z ogromną falą naśladownictwa i fascynacji jego postacią. Po najważniejszym dla jego kariery Szejku młodzi mężczyźni zaczęli kopiować jego wygląd, goląc swoje brody i wąsy, zmieniając styl uczesania – wydzielając przedziałek i zaczesując gładko włosy w dół, zaczęli nosić na nadgarstku zegarki i bransoletki z łańcuchów. Stał się legendą w wieku trzydziestu jeden lat.

Syn szejka, 1926

O jego fenomenalnej popularności świadczyć może jego ceremonia pogrzebowa, która przerodziła się w istne szaleństwo fanów. Jednak nie tylko publiczność szalała z rozpaczy tego dnia – do historii przeszło również wydarzenie z udziałem byłej kochanki Rudolfa Valentino – Poli Negri, która rzuciła się histerycznie na jego trumnę, co nie spotkało się ze zrozumieniem i wywołało w Ameryce ogromny skandal, bowiem zarzucano polskiej aktorce próbę zwrócenia na siebie uwagi i wypromowania się kosztem zmarłego „wielkiego kochanka”.

Pola Negri

Była kimś, kogo dzisiaj określa się mianem „celebrity”. Fascynowała tłumy, stając się wzorcem dla swoich wielbicielek. Wprowadziła modę na malowanie paznokci, wymyśliła zimowe botki na wysokich obcasach, a także specjalne suknie do samolotowych podróży. Kupowała też białe, satynowe buciki, które farbowała tak, by pasowały do jej stroju. Dzięki swojej niezwykłości i wielkim umiejętnościom oraz rozpoznawalnemu na całym świecie stylowi (zarówno jej kostiumy jak i pozafilmowa garderoba wyróżniały się przepychem) urodzona w Lipnie Apolonia Chałupiec stała się gwiazdą uwielbianą i naśladowaną przez miliony kobiet na całym świecie, stając się konkurentką Glorii Swanson i innych ikon kina niemego.

Polita, jak nazwał Polę Negri (1897-1987) Valentino uosabiała zmysłowość, seksualność, nowoczesną kobiecość. Kluczem do jej wizerunku okazała się chyba niejednoznaczność granych przez nią postaci.

 Hiszpańska tancerka, 1923

Miłostki aktorki, 1928

Podczas gdy większość aktorek w niemej erze Hollywood odwzorowywała albo niewinne, słodkie dziewczęta-dziewice, albo kobiety lekkich obyczajów, ona była symbolem seksu, wampem, kobietą, która jest jednocześnie "glamour" i nie boi się płynącego we krwi erotyzmu. Już w swoim debiutanckim, polskim filmie "Niewolnica zmysłów" z 1914 roku w reżyserii Kazimierza Hulewicza Apolonia Chałupiec zachwyca tańcem i wciela się w tragiczną postać dziewczyny z ubogiej rodziny, która po swoim scenicznym sukcesie porzuca narzeczonego, by stać się kochanką zamożnego mężczyzny, u boku którego doświadcza wystawnego choć krótkiego życia.

Nie będąc jedynie „tą dobrą”, biedną, „tą złą”, wyuzdaną, Pola Negri ucieleśniała w kolejnych filmach dwuznaczny, przewrotny erotyzm. Punktem zwrotnym w karierze polskiej gwiazdy okazało się spotkanie Ernsta Lubitscha, który wyreżyserował filmy, dzięki którym Pola Negri podbiła Niemcy i Hollywood. W duecie z Negri powstało w Niemczech najwięcej jego filmowych przebojów, jak "Oczy mumii Ma" z 1918 roku, "Carmen" i "Madame du Barry" (1919), "Sumurun" (1920), "Dzika kotka" (1921).

W tamtych filmach nawet najdrobniejsze szczegóły, jak makijaż, uczesanie, stroje - wszystko to odbijało „nowego ducha wolności”. Pola Negri jako ikona mody posiadała jedną, bardzo istotną cechę, której pragnęły kobiety na całym świecie - posiadała pewność siebie i swego ciała. Grała uwodzicielki, które nie przejmowały się obowiązującymi konwenansami.

Zakazany raj, 1924

Gdy w 1923 roku przyjechała do Stanów Zjednoczonych była już doskonale znana tamtejszej publiczności, która zdążyła się już wcześniej zachwycić obrazami z jej udziałem importowanymi z Europy za ocean. W Ameryce została przyjęta jak królowa. Jej hollywoodzką karierę zapoczątkowała "Cesarzowa", przyczyniając się do budowy jej wizerunku jako symbolu seksu... pew ej wampirycznej kobiecości. „Image” ten potwierdziły kolejne filmy z udziałem aktorki, m.in. "Piętno krwi" Raoula Walsha, "Kłamałam" Dimitri Buchowetzkiego i "Hotel Imperial" Mauritza Stillera (1927).

Asta Nielsen

Asta Nielsen (1881-1972), duńska aktorka filmowa, od 1911 roku gwiazda filmu niemego II Rzeszy i wczesnej Republiki Weimarskiej, archetyp ekranowej "femme fatale", "Niema muza" znana m.in. z takich filmów jak: "Przepaść" (Dania, 1910) , "Hamlet" (Niemcy, 1921), "Zatracona ulica" (Niemcy, 1925).

Nielsen oddziaływała na rzeszę kobiet pragnących się do niej upodobnić. Lansowała charakterystyczny, krótki sposób uczesania i przylegające do ciała suknie. Zanim to jednak nastąpiło, aktorka osiągnęła sukces w swojej ojczyźnie, tworząc wizerunek wampa, który rozwijała w dalszej karierze. To za sprawą Urbana Gada, duńskiego dziennikarza, dramaturga i reżysera, a następnie własnego męża, Asta Nielsen przeistoczyła się z aktorki teatralnej w czołową gwiazdę duńskiego kina. Bramą otwierającą przed nią wielką filmową karierę był film "Przepaść" z 1910 roku. Poprzez zawartą w filmie dawkę wyzwolonego erotyzmu zarówno na płaszczyźnie obrazu jak i treści, "Przepaść" „polemizowała” z tradycyjnie przyjętym obrazem kobiety żyjącej w patriarchalnym społeczeństwie. Tak rozpoczęła się jej wielka kariera i choć dalszy wizerunek filmowy Dunki nie ograniczał się jedynie do "femme fatale", Asta Nielsen, podobnie jak Gloria Swanson i Pola Negri, wytworzyła na ekranie pierwsze tak sugestywne kreacje, które wywarły ogromny wpływ na żyjące w czasach kina niemego kobiety.

W jednym z wywiadów dla "Elegante Welt", popularnego niemieckiego magazynu lansującego światowe trendy mody, powiedziała, że "dobrze zrobiony film, musi w każdym momencie, dawać efekt dobrego magazynu mody. Ten fakt został szybko doceniony w krajach, gdzie moda traktowana jest poważnie. Dziś aktorki zwracają dużą uwagę na ten aspekt filmu".

Hamlet, 1921

Gloria Swanson

Gloria Swanson (1899-1983), a właściwie Gloria May Josephine Svensson, posiadająca szwedzko-polskie korzenie amerykańska aktorka; jedna z najwybitniejszych gwiazd w historii kina niemego.

W filmach, w których zagrała w okresie od 1919 do 1921 roku Cecil B. DeMille (amerykański producent filmowy, reżyser, scenarzysta i aktor, członek i założyciel Amerykańskiej Akademii Filmowej) uczynił z niej symbol nowej kategorii amerykańskiej kobiety: wyrafinowanej, eleganckiej, zadbanej żony, zawsze ekskluzywnie ubranej. W swoich filmach epoki kina niemego, Gloria Swanson reprezentowała nowy ideał kobiety, która potrafiła samodzielnie myśleć. Odważnie paradowała w dziwacznych kapeluszach, turbanach, pawich piórach i nurzała się w luksusie. Po pierwszej wojnie światowej Swanson była uosobieniem nowoczesnej kobiety. Nie reprezentowała typowego obiektu seksualnego; była ukazywana jako przedstawicielka elity. We wszystkich filmach DeMille'a Swanson żyje w świecie mody, lecz, jest równocześnie uwięziona w świecie zdominowanym przez mężczyzn.

The Humming Bird, 1924

Indiscreet, 1931

Zaza, 1923

Mierząca zaledwie 151 cm wzrostu Gloria Swanson była jedną z najczęściej fotografowanych gwiazd swych czasów, często pojawiała się w magazynach modowych prezentując egzotyczne stroje, kapelusze, drogocenną biżuterię, płaszcze z futra. Za sprawą Swanson stały się modne także buty na wysokim obcasie ozdobione imitacjami pereł i diamentów.

Wraz z nadejściem kina dźwiękowego, Swanson coraz rzadziej pojawiała się na srebrnym ekranie, aż do 1950 roku, kiedy to odbyła się premiera "Bulwaru Zachodzącego Słońca" - filmu noir, w którym wcieliła się w rolę Normy Desmond, dawnej gwiazdy kina niemego.

Tonight or Never, 1931.

 Her Gilded Cage. 1922

Kaprys losu (Male and Female), 1919